1. Statut gminy jako akt prawa miejscowego

Statut gminy jest aktem prawa miejscowego, który określa organizację i sposób funkcjonowania gminy. Ma on moc wiążącą na terenie danej gminy i reguluje jej ustrój oraz zasady działania organów gminy.

2. Organy kompetentne do opracowania, uchwalania statutu i zmian do niego

Kompetencję do opracowania i uchwalenia statutu gminy posiada rada gminy. Zmiany do statutu również dokonuje rada gminy, zwykle z inicjatywy organów gminy lub na wniosek mieszkańców.

3. Budowa statutu

Statut gminy składa się z przepisów ogólnych, szczegółowych regulacji dotyczących ustroju gminy, organizacji wewnętrznej rady gminy, organów wykonawczych, zasad dostępu do dokumentów oraz załączników.

4. Zakres spraw regulowanych statutem

Statut reguluje m.in. kwestie ustroju gminy, organizacji i trybu pracy organów gminy, funkcjonowanie jednostek pomocniczych, zasady dostępu do informacji publicznej oraz kwestie proceduralne.

5. Przepisy ogólne

Zawierają definicje podstawowych pojęć, wskazanie organów gminy oraz ogólne zasady funkcjonowania gminy.

6. Zapisy o ustroju gminy

Regulacje dotyczące podziału terytorialnego gminy, struktury organizacyjnej, a także kompetencji organów gminy.

7. Zapisy dotyczące jednostek pomocniczych

Określają zasady tworzenia, organizacji i funkcjonowania jednostek pomocniczych, takich jak sołectwa, dzielnice czy osiedla.

8. Zapisy dotyczące organizacji wewnętrznej rady gminy, trybu pracy rady, sesje, uchwały, głosowania, komisji

Normy regulujące wewnętrzną organizację rady gminy, zasady zwoływania sesji, procedurę podejmowania uchwał, zasady głosowania oraz funkcjonowanie komisji rady.

9. Zapisy dotyczące komisji skarg, wniosków i petycji oraz komisji rewizyjnej

Przepisy określające kompetencje i tryb działania komisji skarg, wniosków i petycji oraz komisji rewizyjnej, która kontroluje działalność organów gminy.

10. Zapisy dotyczące organu wykonawczego

Dotyczą one zasad funkcjonowania wójta, burmistrza lub prezydenta miasta jako organu wykonawczego gminy, ich kompetencji oraz trybu pracy.

11. Zapisy dotyczące zasad dostępu do dokumentów

Regulacje zapewniające mieszkańcom dostęp do dokumentów gminnych, w tym procedury udostępniania informacji publicznej.

12. Załączniki

Załączniki mogą zawierać szczegółowe mapy, schematy organizacyjne, regulaminy oraz inne dokumenty uzupełniające treść statutu.

13. Wprowadzanie statutu w życie

Statut gminy wchodzi w życie po jego uchwaleniu przez radę gminy i opublikowaniu w dzienniku urzędowym województwa.

14. Wprowadzanie zmian do statutu

Zmiany do statutu są wprowadzane przez radę gminy poprzez uchwałę. Proces ten może być inicjowany przez organy gminy, radnych lub mieszkańców.

15. Wprowadzanie tekstu jednolitego statutu

Po wprowadzeniu licznych zmian, rada gminy może przyjąć tekst jednolity statutu, który uwzględnia wszystkie obowiązujące zmiany.

16. Wzór przykładowego statutu

Przykładowy statut może zawierać wzorcowe zapisy dla różnych elementów regulacji gminnej, takie jak organizacja rady gminy, zasady funkcjonowania komisji czy regulacje dotyczące jednostek pomocniczych.

17. Orzecznictwo w zakresie statutów

Orzecznictwo dotyczy interpretacji i zgodności statutów z przepisami prawa. Sąd administracyjny może orzekać w sprawach dotyczących legalności postanowień statutu.